معیارهای طراحی استخر شنا : چگونه استخر شنا با سبک مدرن و کلاسیک طراحی کنیم؟

 

امروزه شنا و آب تنی کردن یکی از محبوب‌ترین ورزش‌ها و تفریحات برای هر سن و سالی به شمار می‌رود. شنا نقش بسیار مهمی در سلامتی بدن و حفظ تناسب اندام دارد. همچنین محققان همواره شناکردن و حتی راه رفتن در آب را به ما توصیه می‌کنند. از این رو طراحی استخرهای سرپوشیده و روباز با فرم هایی جذاب و زیبا یکی از مهمترین دغدغه های استخر داران اماکن ورزشی محسوب می گردد. اما چه مواردی را باید در طراحی استخر شنا در نظر گرفت؟

در این نوشتار به بررسی الزامات و جوانب طراحی استخر شنا پرداختیم. مطالب به دو بخش تقسیم شده است. در بخش اول، موارد مربوط به تصمیم گیری اولیه و معماری مجموعه ارائه شده است. و در بخش دوم موارد مرتبط با اجرا ارائه خواهد گردید. البته امروزه پیچیدگی فرایند طراحی داخی استخر سرپوشیده و روباز به حدی است که این نوشتار مختصر نمی­ تواند مهندسان مرتبط را از مطالعه منابع و دریافت مشاوره بی ­نیاز کند. با این وجود، داده ­های مفید در زمینه طراحی ارائه شده است و سعی شده دیدگاه مهندسان برای مشخص ساختن ویژگی­ های مورد نیاز، فراهم شود.

مطالب مرتبط: ” طراحی داخلی استخر سرپوشیده با سقف کشسان و نورپردازی ویژه” و ” مرکز آبگرم و استخر هولمز ” و ” طراحی استخر شنا سرپوشیده با استفاده از سقف کاذب و فرم هایی زیبا “

طراحی استخر شنا ی ورزشی

طراحی درست فضاهای ورزشی مستلزم شناخت شرایط روز، مسائل مربوط به ورزش مرتبط، پیشرفت­ های صنعتی و همین طور استفاده از تجربیات قبلی است. یک طراحی خوب باید مواردی مانند افزایش رضایت مشتری، انعطاف پذیری در برنامه ریزی، ایجاد چرخش کارآمد و منظم آب، کاهش تعداد کارکنان و در ضمن حفظ سلامتی و ایمنی، رعایت مسائل زیست محیطی، کاهش زمان تعمیرات و تمیز کاری، کاهش حجم و طراحی دکوراسیون استخر شنا بر اساس کارایی اقتصادی را مورد توجه قرار دهد.

غالباَ استخرها در تمام ساعات روز و تمام روزهای سال باید تحت شرایط شدید ایمنی و بهداشتی کارکنند. علاوه بر این، مواد ساختمانی استخر در مجاورت رطوبت و مواد شیمیایی قرار دارند، درنتیجه طراحی استخر باید با دقت صورت گیرد و از مواد ساختمانی با مشخصات مناسب استفاده گردد. مانند دیوارپوش بدون درز تاپشیت که دارای استحکام بالا است و ضد آب و ضد رطوبت می باشد. علاوه بر این دیوار پوش تاپشیت متریالی سبک، زیبا و شیک در دکوراسیون مراکز ورزشی بوده و جدیدترین نسل محصولات دیوارپوش های پی وی سی محسوب می گردد.

استخرهای شنا به چند زیر گروه اصلی تقسیم می­ شوند. از جمله می­توان به استخرهای داخل سالن یا استخرهای روباز، مستطیلی شکل یا بدون شکل منظم، با و بدون سیستم گرمایشی و همینطور به صورت مستقل یا به صورت واحدی از یک مجموعه بزرگ تر اشاره نمود.

نمونه ای از سوالاتی که طراح باید از خود بپرسد عبارتند از:

• استفاده کنندگان اصلی و مخاطبان مجموعه چه افرادی هستند؟
• چه فعالیت­هایی قرار است انجام شود؟
• نوع و اندازه استخر مورد نیاز؟
• تعداد حداکثر افرادی که از استخر استفاده خواهد نمود؟

در تعدادی از استخرها برای ایجاد جذابیت و افزایش مراجعه کننده از امکانات تفریحی در استخر استفاده می­کنند. عمق متغیر با فضاهای وسیع کم عمق مانند ساحل، استخر موج، سرسره های آبی، فواره های آب، امکانات شبیه ساز باران، حوضچه­ های با دمای متغیر، امکانات بازی کودکان در آب، استفاده از جلوه های نوری و صوتی و استفاده از فضا سازی برای افزایش زیبایی و جذابیت از جمله مواردی هستند که در طراحی استخر شنا کاربرد دارند.

ظرفیت استخر شنا

در مراحل اولیه طراحی استخر شنا، حداکثر تعداد افرادی که ممکن است به طور همزمان از استخر استفاده نمایند باید تخمین زده شود. از ساده ترین موارد مانند تعداد اتاق­های تعویض لباس تا موارد پیچیده تر مانند تعیین ظرفیت تصفیه آب از تخمین این تعداد تاثیر خواهند گرفت. و برآیند موارد فوق در انتها نکته مهمی در تعیین فضای مورد نیاز برای ساخت استخر ارائه خواهد داد. معمولاَ ظرفیت استخر بر اساس تعداد واحدهایی که استخر را تشکیل می دهد، بیان می­شود. توصیه میشود هر واحد در تمرینات برنامه ریزی نشده ۳ متر مربع مساحت داشته باشد به این معنی که استخر ۸٫۵ × ۲۵ مساحت کل استخر برابر ۲۱۲ متر مربع است که برابر ۷۱ واحد می­شود. واضح است که بر اساس نوع تمرینات برگزار شده و نحوه استفاده از استخر این مقدار متفاوت خواهد بود. باید به حفظ ایمنی فیزیکی، نحوه استفاده، تعیین خطرات و مسائل اقتصادی توجه ویژه داشت.

برای طراحی نقشه مجموعه استخر باید به موارد زیر توجه کرد:

• راه های عبوری از محل ورود عابران باید کاملا مشخص باشد و از راه های عبور و مرور وسایل نقلیه مجزا باشد به هر حال باید به منطقه پارکینگ هم متصل باشد.
• برای افراد با محدودیت فیزیکی مانند افراد دارای ویلچر باید مواردی مانند نزدیکی پارکینگ به درب ورودی را لحاظ نمود.
• استفاده از درختان و گیاهان کمک می­کند نور شدید خورشید وارد استخر نشود.
• استفاده از پنجره ها برای تامین نور و زیبایِ مفید است اما باید به حفظ حریم و جلوگیری از بازتاب نور و ورود نور شدید توجه شود.

نمونه ای از یک مجموعه یک طبقه شامل استخر با امکانات و نحوه استقرار در این مقاله ارائه شده است، مجموعه علاوه بر استخر شنا قسمتی برای ورزش­های غیر آبی، به عنوان مثال سالن بدنسازی، دارد. توجه باید به نحوه تعامل اجزا در این مجموعه باشد نه صرفا نقشه مجموعه

طراحی ساختمان استخر

ساختمان استخر شنا باید در نگاه اولیه جذاب به نظر برسد تا قادر به جذب مخاطب باشد. جایگاه ساختمان در محوطه و نماسازی اطراف آن اهمیت زیادی دارد. روشنایی چراغ­ها و علائم می­توانند به بهتر شدن شکل ظاهری کمک کنند. قسمت خارجی ساختمان علاوه بر آن باید توسط کارکنان قابل مشاهده و دسترسی باشد. اگر اولین برخورد مخاطب با ظاهر ساختمان مناسب باشد این مساله بر رضایت کلی مخاطب تاثیر خوبی خواهد داشت. علاوه بر شکل هندسی رنگ و جنس مواد هم بر رضایت مخاطب تاثیر می­گذارند.

استفاده از مواد شفاف و شیشه ­ها بر افزایش کیفیت فضای استخر و محیط های استراحت تاثیر می­گذارند، اما باید به حفظ حریم اشخاص توجه داشت. فضای استخر دارای دما و رطوبت و موارد شیمیایی است بنابراین بهتر است فضاهای مجموعه از هم جدا شوند. فضای خوش آمد گویی وسیع و مشخص، کمک می­کند کارمندان بتوانند به مشتریان جدید در مورد خدمات ارائه شده اطلاع رسانی نمایند.

طراحی محوطه ورودی استخر شنا

محوطه ورودی باید فضای کافی را برای رفت و آمد افراد و گروه ها، مشاهده اعلامیه­ ها و انتظار افراد در هنگام اوج شلوغی تامین کند. ممکن است در مواقع اوج شلوغی به فضاهای مدیریت شده احتیاج باشد.

محوطه ورودی بهتر است شامل موارد زیر باشد:

• مسیرهای ورود و خروج مشخص و آسان.
• راهرو برای کاهش اتلاف انرژی با سطح با قابلیت تمیز شوندگی.
• باجه مراجعان ثابت و یا متحرک.
• مسیر مشخص از درب ورودی به اتا ق های تعویض لباس (که از باجه مراجعان بگذرد.)
• درهای اتوماتیک؛( درهای اتوماتیک باید دقیق در جای مناسب نصب شوند، اگر هر دو در در یک زمان باز باشند امکان اتلاف انرژی وجود دارد).
• ارائه اطلاعات در مورد ساعات کار و زمان­های تمرینات.
• در اختیار قرار دادن تلفن عمومی در اختیار مراجعان.
• نصب تابلوهای اعلانات برای معرفی خدمات ارائه شده.

  

  

  

طراحی باجه مراجعان

موقعیت و نقشه باجه مراجعان اهمیت زیادی دارد و ظاهر و نورپردازی آن بر کل مجموعه اثر گذار است. دو موقعیت کلی برای مکان باجه وجود دارد:

• جزیره ای: در وسط ساختمان فضای بیشتری را اشغال می­کند و باعث سردرگمی مراجعان شود. در عین حال می تواند هم به بخش استخر و هم به بخش ­های غیر آبی ارائه خدمات کند.
• کنار دیوار: از یک طرف به فضای ورودی و از طرف دیگر به دیوار متصل است و معمولاً در کنار دفاتر یا فروشگاه قرار دارد. این نوع نقشه برای مواردی که مراجعان زیادی ندارد و مسئول باجه می تواند برای مدتی باجه را ترک نماید، مناسب است.

باجه مراجعان امکان صورت پذیرفتن موارد زیر را ایجاد می کند:

• نظارت دیداری بر ورودی و خروجی و فضاهای مرتبط.
• ایجاد محدودیت برای دسترسی های غیر مجاز از طریق مسیر رفت و آمد.
• نور پردازی مصنوعی در تمام اوقات روز (تا کارکنان بتوانند مراجعان را به خوبی مشاهده کنند.)
• دسترسی مستقیم به سایر بخش­های ساختمان مانند بخش استخر، بخش عمومی و بخش تعویض لباس.
• فاصله مناسب بین ورودی و باجه برای ردیف ماندن مراجعان در اوج شلوغی.
• از ایجاد مسیرهای متقاطع در جلوی باجه باید خودداری کرد.
• در مواردی که حفظ امنیت و حریم شخصی اهمیت ویژه دارد، باجه باید با حفاظ یا سطوح یکپارچه پوشیده شود.( استفاده از حفاظ­های متحرک در هنگام اوج شلوغی توصیه می­شود.)

در هنگام طراحی باجه مراجعان باید برای امنیت و انتقال وجوه نقدی دریافتی از مراجعان توجه داشت. از آنجا که چراغ­های روشنایی در این قسمت همواره روشن هستند باید برای تهویه آن نیز چاره ای اندیشید. ورود مراجعان می تواند بسته به بزرگی و ساختار مجموعه استخر به صورت دروازه ورودی توسط کارت هوشمند، دروازه ورودی با بلیط و کنترل فردی توسط کارکنان استخر صورت پذیرد.

طراحی سالن استخر

شکل ساختمان، ارتفاع استخر و فضاهای نزدیک با آن اهمیت زیادی دارند و می توانند باعث شوند سالن استخر بزرگ و روشن و یا بالعکس به نظر برسد. تعدادی از انواع سقف های به کار رفته در طراحی استخرهای سرپوشیده عبارتند از:

• سقف شیب دار ساده.
• سقف با انحنا که بالاترین نقطه سقف در بالای وسط عرض استخر قرار دارد.
• سقف با شیب یکطرفه یا سقف کج.
• سقف صاف.

طراحی استخر شنا با نورپردازی طبیعی

نور طبیعی خورشید می­تواند روشنایی و شفافیت را به آب بدهد، اما باید کنترل شده باشد و نسبت جهت بندی ساختمان و موقعیت آن به خورشید محاسبه شود. شیشه بندی در سقف می­تواند باعث ورود نور و تابش آن به دیواره ها شود و استخر را روشن کند در حالی که از ورود گرمای اضافی و نور خیره کننده جلوگیری می کند. پنجره هایی که در نقاط نادرست و اکثر دیوارهای کناری ایجاد می­شوند اکثراً باعث ایجاد نور خیره کننده شده و سطح آب صورت آینه مشاهده می­شود.

در زمستان یا در مواقعی که زاویه تابش خورشید بسیار پایین است مانند صبح یا غروب کنترل نحوه تابش نور به داخل استخر مشکل است و مشاهده سطوح پایین تر آب را مشکل می­سازد، این مساله می تواند در کارکرد افراد نجات غریق ایجاد مشکل کند. با قرار دادن جایگاه نجات غریق در مکان مناسب این مشکل تا حدی کاهش می­یابد. در استخرهایی که دارای امکانات تماشاچیان هستند، بازتاب مستقیم نور و نور خیره کننده ممکن است باعث ایجاد ناراحتی در محل استقرار تماشاچیان شود.

البته در مواردی استفاده از شیشه ­های بزرگ هم موفق بوده است. در طراحی پنجره­ ها نکاتی را باید در نظر داشت:

• پنجره بندی را به جهت شمالی در طول استخر  همراه نورگیرهای سقفی محدود کنید.
• استفاده از درختان و گیاهان همیشه سبز برای کنترل تابش نور یکی از بهترین گزینه هاست.
• در مورد امکان استفاده از سیستم های خودکار پرده اندازی، که تابش ورودی را خودکار تنظیم می کنند، بررسی کنید. 
• بررسی امکان استفاده از پرده کرکره های دستی.
• استفاده از شیشه های دوجداره با پرده اتوماتیک متصل به حسگر نوری.
• استفاده از نورپردازی در زیر آب استخر.
• استفاده از ساندویچ پنل شفاف برای پخش نور خورشید و به عنوان عایق حرارتی.

از سقف مشکلی برای شناگران ایجاد نمی کند. اما نور ورودی از دیوار کناری باید پوشانده شود.

پنجره بندی در سقف های با شیب یکطرفه می تواند به طور صحیح نور خورشید را به استخر بتاباند.

طراحی استخر شنا با نور پردازی مصنوعی

نور پردازی مصنوعی و طراحی رنگ بر شرایط محیطی و منظره آب تاثیر می گذارند. در صورت امکان چراغ­ها باید در بالای کناره استخر نصب شوند تا دسترسی به آنها آسان­تر باشد. جهت گیری چراغ­ها باید طوری تنظیم شود که از تابش مستقیم و خیره کننده به داخل استخر جلوگیری شود. نورپردازی از بالا به نور پردازی مستقیم ترجیح داده می شود، زیرا نورپردازی از بالا باعث پخش یکنواخت نور می شود.

نورپردازی توسط چراغ­ های زیرآب دارای مزایایی می باشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش زیبایی منظره استخر و محوطه به خصوص در شب.
• بهبود سطح دید در زیر آب.
• افزایش ایمنی استخر.

در استخرهای عمیق، مانند استخرهای شیرجه، ممکن است لازم باشد برای روشن شدن کف استخر هم چراغ­هایی تعبیه گردد.

استفاده از رنگ­های روشن، به خصوص در دیوارهای نزدیک استخر به بهبود فضای کلی کمک می­کنند، کمتر باعث انعکاس نور شده و خاصیت پراکندگی در بازتاب نور بهتری دارند. 

نورپردازی از بالا، چراغ­ها از کنار استخر قابل دسترسی هستند و یا در استخرهای بزرگتر به یک قاب آویزان متصل هستند. چراغ­های در زیر آب بر اساس امکان و راحتی تعویض چراغ­ها در زیر آب باید انتخاب شوند. شدت نور باید بر اساس الزامات مسابقات تامین گردد. طبق استاندار FINA شدت نور در محل شروع و پایان باید ۶۰۰ لوکس باشد. در مسابقات المپیک شدت نور باید در تمام فضای استخر ۱۵۰۰ لوکس باشد، که البته در اکثر استخر های ۵۰ متری رعایت نمی­شود.

طراحی استخر شنا ی سرپوشیده مطابق با سلیقه و بودجه کارفرما

 

گروه طراحان معماران بوم آور با بهره گیری از تیمی خلاق و دانش آموخته های طراحی و دکوراسیون داخلی آماده ارائه خدمات طراحی و اجرای استخر شنا به سبک مدرن و کلاسیک (از صفر تا صد پروژه) می باشد. جهت دیدن نمونه کارهای استخر ورزشی ما می توانید اینجا کلیک کنید. با ما در تماس باشید.

منابع:

• استاندارد فدراسیون جهانی شنا
• دستورالعمل طراحی استخر انگلیس